Staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën (VVD) is van zins om belastingontwijking aan te pakken. Onder zijn leiding maakt Nederland daar de eerste stappen mee, maar ter compensatie moet het tarief omlaag.

“Ik wil niet aan borstklopperij doen, maar iedereen kan zien dat er iets is gebeurd”, zegt in een interview met het Financieele Dagblad. Daarmee doelt Wiebes op afspraken die in EU-verband onder Nederlands voorzitterschap zijn aangenomen.

Constructies met dochterbedrijven en postbusondernemingen die winsten naar elkaar doorschuiven, komen daarmee onder vuur. Bedrijven moeten door die maatregelen straks over een groter deel van de winst belasting betalen.

“Over het fiscale vestigingsklimaat heeft het kabinet tot dusver geen grote statements afgelegd. Nu is dat nodig”, constateert Wiebes in het FD. “Er moet gewoon een verlaging komen van het tarief van de vennootschapsbelasting. Niet alleen in vage termen, maar gewoon: het tarief naar beneden.”

Race to the bottom

De vennootschapsbelasting is een belangrijk middel in de strijd tussen landen om internationale bedrijven binnen te halen. En het verlagen ervan is een trend. De belangrijkste vraag daarbij is, wie zakt het verst?

Onderstaande grafiek, gebaseerd op gegevens van KPMG, geeft de stand van zaken weer voor het hoofdtarief van de vennootschapsbelasting in Nederland en omringende landen – let wel: veel landen hebben een getrapte structuur, waarbij er uitzonderingen zijn op het basistarief.

Om concurrerend te blijven binnen Europa zal Nederland mee moeten, constateerde Wiebes eerder al. In Nederland geldt op dit moment een vennootschapsbelasting van 20 procent voor een winst tot 200 duizend euro. Daarboven is dit 25 procent.

Wiebes brandt zich niet aan de hoogte van dat nieuwe tarief, maar zijn ambtenaren zouden eerder 17 procent hebben aangehouden voor de hoogste schijf. PvdA en VVD kunnen het echter niet eens worden over de structurele verlaging.

"Het heeft weinig zin om daar verder heel wilde dingen over te gaan roepen. Als ik een percentage had opgeschreven was er terecht gezegd dat dit gratuit is, omdat het deze kabinetsperiode niet meer gebeurt. Maar ik heb wel benoemd dat het om een beperkt aantal landen gaat waarmee we concurreren. Nog een hint: we worden ook geen discounter, geen Ierland."

Verhuisdozen al gepakt?

Toch zal het niet zo’n vaart lopen met bedrijven die vanuit Nederland verkassen naar België, gaven belastingexperts eerder aan tegenover het FD. Bedrijven kijken, wanneer zij zich ergens willen vestigen, naar meer dan alleen fiscale voordelen. Wel kunnen die, naast factoren als de aanwezigheid van hoogopgeleid personen en bereikbaarheid, van doorslaggevend belang zijn. Dat zijn vaak de weinig transparante belastingafspraken met de fiscus – de zogeheten ‘rulings’.

Wel hebben verschillende landen aangegeven elkaar niet langer te willen beconcurreren op zulke voordelen. Dit omdat de belastingdiensten inkomsten mislopen, terwijl de winstbelasting verder wordt uitgehold.

Zo schrapt België onder meer het belastingvoordeel voor bedrijven die overwegend met eigen vermogen zijn gefinancierd. Een domper voor buitenlandse ondernemingen die hun concernfinanciering juist via België laten lopen, waaronder Unilever en ASML.

Harmonisatie van belastingtarieven is een term die vaker valt rondom de concurrentiestrijd tussen landen om bedrijven binnen te halen. Zeker nu de winstbelastingen die bedrijven betalen, steeds lager worden. Het is wachten op politici die serieus werk willen maken van minimumtarieven voor de vennootschapsbelasting.